Witamina B6 – właściwości, zastosowanie

Witaminy to niskocząsteczkowe związki organiczne. Ich obecność w ludzkim organizmie jest niezbędna do zachowywania przez nas zdrowia i dobrego samopoczucia. Z tego powodu należy je regularnie suplementować lub dbać o dietę, która wykazuje optymalną zawartość tych substancji odżywczych. Jedną z ważnych witamin z grupy B jest >h1h1<. Na co pomaga ta substancja i jakie jest jej działanie? Dowiedz się, czytając poniższy artykuł!

Witamina B6, czyli pirydoksyna, to jedna z najważniejszych substancji wspierających zdrowie naszego organizmu. W ujęciu chemicznym jest to ester z kwasem fosforowym, aktywna postać pirydyny. Po raz pierwszy wykrył i wyizolował ją Paul Gyorgy w 1934 roku. Cztery lata później krystaliczną formę tej witaminy uzyskał amerykański badacz Samuel Lepkowsky. Dalsze badania wykazały, że substancja ta może występować w kilku różnych formach chemicznych.Witamina B6, podobnie jak wszystkie inne witaminy z grupy B, rozpuszcza się w wodzie. Po wchłonięciu do krwi z przewodu pokarmowego jest magazynowana jako fosforan pirydoksalu w wątrobie, nerkach, mięśniach oraz mózgu, a niekiedy również w jelitach.

Witamina B6 – właściwości

Witamina B6 ma szereg właściwości prozdrowotnych:

• jest koenzymem ponad 100 enzymów;
• bierze udział w przemianie białek, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i tryptofanu;
• ma wpływ na przemianę węglowodanów, tłuszczów i związków azotowych;
• uczestniczy w syntezie glikogenu;
• bierze udział w syntezie serotoniny i adrenaliny;
• reguluje produkcję hemoglobiny;
• reguluje poziom cysteiny w organizmie;
• uczestniczy w produkcji przeciwciał;
• bierze udział w procesie przyswajania magnezu;
• hamuje rozwój niektórych nowotworów.

Pirydoksyna jest wrażliwa na ciepło i światło, dlatego też wszelkie preparaty, które zawierają ją w swoim składzie, powinny być przechowywane w temperaturze pokojowej, bez dostępu promieni słonecznych.

Witamina B6 – zastosowanie

Witamina B6 uczestniczy w licznych procesach zachodzących w organizmie. Pomaga zapobiegać miażdżycy, wspiera odporność i usprawnia pracę układu nerwowego. Przeciwdziała powstawaniu kamieni nerkowych, ma pozytywny wpływ na pracę serca i naczyń krwionośnych, a także zapobiega nadciśnieniu. Suplementacja witaminy B6 jest zalecana osobom, które przyjmują na stałe różnorodne leki – pomaga bowiem zapobiegać i łagodzić skutki uboczne długotrwałej terapii. Dodatkowo wspiera leczenie niedokrwistości oraz chorób nerek. U kobiet pomaga neutralizować objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego oraz bóle menstruacyjne. Poprawia też kondycję włosów, uczestnicząc w syntezie L-cysteiny. Inne składniki, które wspierają wygląd skóry i jej przydatków, to cynk, jod, niacyna, witamina B12, foliany, biotyna, selen i miedź.

Niedobór witaminy B6 występuje stosunkowo rzadko, jednak ryzyko jest zwiększone w przypadku przyjmowania środków z zawartością następujących substancji: izoniazyd, cykloseryna, hydralazyna, kortykosteroidy, kortykotropina, cyklosporyna, penicylamina, doustne środki antykoncepcyjne. Niedobór witaminy B6 wpływa negatywnie na syntezę kolagenu, a co za tym idzie – przyspiesza proces starzenia się tkanek. Pierwszym (i najczęstszym) sygnałem zbyt niskiego stężenia pirydoksyny w organizmie jest zwykle pojawianie się grudkowatych zmian i stanów zapalnych na skórze.

Inne objawy niedoboru witaminy B6 w organizmie to:

• niedokrwistość,
• obniżenie odporności,
• zaburzenia snu,
• problemy z koncentracją,
• nerwowość,
• zaburzenia psychiczne,
• apatia, obniżenie nastroju,
• mrowienie, drżenie lub drętwienie kończyn,
• niekorzystne zmiany skórne,
• stany zapalne w obrębie błon śluzowych,
• łupież i wypadanie włosów,
• nudności i wymioty.

Jeżeli stężenie witaminy B6 w organizmie jest zbyt niskie przez długi czas, może dojść do kamicy nerkowej, zaburzeń neurologicznych oraz niedokrwistości makrocytarnej, a u dzieci także do zaburzeń rozwoju. Warto jednak podkreślić, że wymienione wyżej objawy mogą mieć swoją przyczynę w niedoborach innych witamin z grupy B. Wdrożenie odpowiedniego leczenia lub wzmożonej suplementacji powinno zostać przeprowadzone po konsultacji z lekarzem.

Witamina B6 – suplementacja i źródła naturalne

Witamina B6 ma działanie prozdrowotne, dlatego jej suplementacja jest wyjątkowo istotna. Można ją zakupić w łatwo wchłanialnej, syntetycznej formie – jako preparat doustny (zwykle w tabletkach). Pirydoksyna jest też składnikiem preparatów wielowitaminowych.

Ludzki organizm nie jest zdolny do samodzielnego syntetyzowania witaminy B6. Należy ją zatem dostarczać z zewnątrz – w formie suplementów diety lub właściwie zbilansowanych posiłków. Pirydoksyna występuje naturalnie wielu produktach spożywczych – zarówno tych pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Niektóre z nich to:

• kukurydza,
• trzcina cukrowa,
• drożdże,
• mięsa i wędliny (zwłaszcza drób),
• wątroba wołowa i wieprzowa,
• ryby (łosoś, makrela, dorsz),
• kasza gryczana, otręby i zarodki pszenne,
• pieczywo pełnoziarniste,
• brązowy ryż,
• kasza bulgur,
• jaja,
• orzechy włoskie i laskowe,
• mleko i jego przetwory,
• soja,
• szpinak,
• owoce i warzywa.

Suplementacja witaminy B6 – czy to bezpieczne?

Optymalne dawkowanie witaminy B6 jest bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niedobór tej substancji może być groźny dla zdrowia, ale również jej nadmiar prowadzi do przykrych konsekwencji. Należą do nich m.in. zwyrodnienie tkanki nerwowej oraz zaburzenia gospodarki aminokwasów, a także zmniejszenie stężenia kwasu foliowego. W skrajnych przypadkach długotrwałe przyjmowanie zbyt dużych ilości pirydoksyny może wywołać ciężką polineuropatię obwodową.

Nadmiar witaminy B6 może wystąpić w sytuacji, gdy długotrwale przyjmujemy powyżej 200 mg tej substancji na dobę. Konsekwencje doprowadzenia do takiego stanu bywają nieodwracalne, a ich typowe objawy to:

• osłabienie koordynacji ruchowej,
• osłabienie pracy mięśni,
• trudności w poruszaniu się,
• ciągłe uczucie chłodu,
• uczucie mrowienia kończyn,
• parestezje,
• nadmierna senność.

Osoby przyjmujące na stałe jakiekolwiek leki powinny pamiętać, że suplementowanie diety syntetycznymi substancjami należy każdorazowo konsultować z lekarzem. Przykładowo pirydoksyna nie jest wskazana do zażywania przez pacjentów z chorobą Parkinsona. Zmniejsza bowiem skuteczność lewodopy – jednego z czynników stosowanych w terapii tego schorzenia. Przeciwwskazaniem do stosowania witaminy B6 jest również nadwrażliwość na tę substancję.

Warto nadmienić, że nagłe odstawienie pirydoksyny przy wcześniejszym, długotrwałym stosowaniu jej w dużych stężeniach, może wywołać objawy abstynencyjne. Dlatego też tak ważne jest optymalne dawkowanie wszelkich suplementów diety od początku ich stosowania.

Suplementacja witaminy B6 – dawkowanie

Zalecane dzienne spożycie witaminy B6 różni się w zależności od naszego wieku i płci. Dzieci od 1. do 3. roku życia powinny przyjmować 0,5 mg tej substancji dziennie. Następnie, od 4. do 6. roku życia – 0,6 mg, a od 7. do 9. roku życia – 1 mg. W przypadku chłopców dalsze dawkowanie wynosi 1,2 mg w wieku od 10 do 12 lat oraz 1,3 mg od 13. do 18. roku życia. Dziewczęta powinny przyjmować 1,2 mg pirydoksyny od 10. do 18. roku życia.

W przypadku dorosłych mężczyzn zalecane dawkowanie wynosi 1,3 mg w wieku od 19 do 50 lat i 1,7 mg po 50. roku życia. Kobiety powinny natomiast przyjmować 1,3 mg w wieku od 19 do 50 lat i 1,5 mg po 50. roku życia. Osoby w wieku podeszłym powinny skonsultować suplementację swojej diety z lekarzem.

Wskazania medyczne dotyczące suplementacji witaminy B6 różnią się także w zależności od naszego stanu fizjologicznego. Kobiety w ciąży powinny przyjmować 1,9 mg tej substancji na dobę, natomiast kobiety karmiące – 2 mg. Pirydoksyna ma zdolność przenikania przez barierę łożyskową, jest też obecna w mleku matki.

Zapotrzebowanie organizmu na pirydoksynę jest także wyższe u osób, które znajdują się na diecie wysokoproteinowej. Za optymalny przelicznik uważa się 0,02 mg witaminy B6 na każdy spożywany gram białka.

Inne grupy osób, które powinny dostarczać do organizmu wyższe dawki omawianej substancji to:

• osoby palące,
• osoby pijące duże ilości alkoholu,
• osoby uprawiające wyczynowo sporty,
• osoby przyjmujące niektóre leki (m.in. doustne środki antykoncepcyjne),
• osoby chorujące na celiakię,
• osoby chorujące na przewlekłą niewydolność nerek,
• osoby niedożywione.

Zaleca się, aby dzienną dawkę witaminy B6 przyjmować w 2 lub 3 dawkach. Powodem jest fakt, że substancja ta doskonale się wchłania, ale równie łatwo degraduje (jest wydalana z moczem). Aby jej poziom w organizmie był optymalny przez całą dobę (zarówno w dzień, jak i w czasie nocnej regeneracji), należy suplementować witaminę B6 przynajmniej rano i wieczorem.